Sztućce. Wzornictwo i materiały

Sztućce to niezbędny element każdej kuchni. Produkowane są z wielu materiałów. Najbardziej popularne, ze względu na łatwość produkcji, łatwość w utrzymaniu czystości są sztućce metalowe. Wśród metalowych dominującą rolę odgrywają sztućce stalowe. Często dodawane są inne metale. Na wystawne przyjęcia wystawiane są sztućce z metali szlachetnych: srebra i złota. Po drugiej stronie sztućce plastikowe, drewniane, a nawet papierowe.

Sztućce to też design

Każdy projektant akcesoriów gastronomicznych, musi brać pod uwagę nie tylko ich praktyczność, prostotę i skuteczność używania, ale także wygląd, jakość i rodzaj użytych materiałów w trakcie produkcji. Jest to ogromna wiedza, która przychodzi ze stażem pracy.  Rozumienie potrzeb klientów restauracji, barów oraz gości i domowników zapraszanych na posiłki do prywatnych mieszkań. 

Każdy posiłek wymaga odpowiednich sztućców. Ich wygląd, kolor, kształt w ogromnym stopniu mogą podbić wrażenia ze wspólnego posiłku czy deseru. Piękna łyżeczka do kawy, widelczyk do ciasta na pewno będą przedmiotami, które pozytywnie wpłyną na atmosferę spotkania. Przy solidniejszym posiłku przyda się zestaw: nóż do steków z widelcem. Sztućce do steków są dość oryginalne. Klasyczne noże stekowe, mają ostre czubki, ostrze ma sporo, dość dużych ząbków, rękojeść jest zrobiona z drewna (lub materiale drewnopodobnym). 

Projektanci często sięgają po wzory sprawdzone w dawnych wiekach, w wielu projektach znajdziemy nawiązanie do renesansu, baroku, a nawet starożytności. 

Stal nierdzewna - królowa w produkcji sztućców

Stal jako materiał w produkcji sztućców jest najpowszechniejsza. Choć i tutaj są podziały. Stal nierdzewna przeznaczona jest do produkcji masowej noży, łyżek czy widelców. Zestawy bardziej wyszukane i eleganckie, które znajdą godne miejsce na stole wytwarza się ze stali szlachetnej (czasami nazywanej stalą chirurgiczną). Stal szlachetna ma w swoim składzie, oprócz żelaza dodatek chromu, miedzi, niklu, tytanu, niobu. W oznaczeniach dotyczących składu metalu, z którego wyprodukowano konkretny model noża czy łyżeczki możemy spotkać takie liczby 18/0, 18/10, 18/8. Pierwsza oznacza procentowy udział chromu, liczba po ukośniku oznacza ilość niklu. Producenci muszą pójść na kompromis w przypadku niklu. Metal ten jest silnym alergenem, jednocześnie jest czynnikiem utwardzającym stal. 

Inne materiały do produkcji sztućców

Potrzeba matką wynalazków. Sztućce produkuje się nie tylko ze stali. Ze względu na koszty, brak surowców, potrzeby logistyczne czy po prostu wygodę, nie tylko stal jest wykorzystywana do produkcji noży, łyżek i widelców. Bez trudu dostaniemy sztućce plastikowe, drewniane, bambusowe, gliniane, szklane. Przy wyborze plastikowych sztućców, wybierajmy te oznaczone cyframi 2 lub 5. Oznaczają one, że plastik, z którego są wyprodukowane jest dopuszczony do kontaktu z żywnością. W szeroko rozumianej zachodniej tradycji sztućce powinny być metalowe. W XX wieku, kiedy nastąpił rozwój przemysłu chemicznego plastik zaczął wypierać metal także z kuchni i gospodarstw domowych. Pamiętajmy, że sztućce to nie tylko element zastawy stołowej, to także łyżki, noże, widelce itp. używane w trakcie procesu gotowania potraw. 

Sztuka sztućcowego savoir-vivre

Nasz zabiegany świat, wiele dobrych zwyczajów i zachowań porzucił. Warto jednak choćby dla własnej przyjemności dowiedzieć się jak sztućcami "zarządzać". Zazwyczaj miejsca przy stole nigdy za wiele i porządek musi być… 

Zasady podstawowe:

• używajmy sztućców z tego samego zestawu;
• łyżka do zupy i noże po prawej stronie talerza, widelce po lewej, nad talerzem łyżeczki do kawy, herbaty, widelczyki do deserów;
• układamy sztućce wg kolejności podawanych dań (np. zupa jako pierwsza, wtedy duża łyżka do zupy po prawej, najbardziej odsunięta od talerza);
• nóż przy talerzu, ostrze powinien mieć skierowane w lewą stronę, do talerza (ostrym do talerza);
• nigdy nie układajmy wszystkich sztućców po jednej stronie;
• warto mieć w domu choć jeden zestaw sztućców dobrej jakości, na minimum 12 osób.

Być może, wielu osobom pisanie o sztućcach może wydać się niepotrzebne. Nie jest to temat z pierwszych stron gazet, ale dla osób chcących poszerzyć trochę swoją wiedzę, zerknąć na świat przez pryzmat kultury i obyczaju, warto poświęcić trochę czasu też na takie zagadnienia. Na koniec ciekawostka. Pomimo że społeczeństwo amerykańskie w większości ma korzenie europejskie, Amerykanie jedzą inaczej niż w Europie. Dla nich podstawą jest widelec. I używają w trakcie jedzenia tylko jednej, prawej ręki. Z czego to wynika? Jest kilka teorii, zainteresowanych odsyłam do poszukiwań.